Preuzimanje kontrole: Vještina samoupravljanja
Samoupravljanje predstavlja sposobnost kontrolisanja sopstvenih emocija, ponašanja, impulsa, motivacija i vremena. Ono je jedna od glavnih vještina koja se tokom odrastanja uči, počevši od kontrole nad osnovnim potrebama, preko osvješćivanja prisutnih emocija i njihovog adekvatnog ispoljavanja, pa sve do opšte organizacije svakodnevnih obaveza. Dobro usvojena vještina samoupravljanja doprinosi odgovornom odnosu prema sebi, što utiče i […]
Samoupravljanje predstavlja sposobnost kontrolisanja sopstvenih emocija, ponašanja, impulsa, motivacija i vremena. Ono je jedna od glavnih vještina koja se tokom odrastanja uči, počevši od kontrole nad osnovnim potrebama, preko osvješćivanja prisutnih emocija i njihovog adekvatnog ispoljavanja, pa sve do opšte organizacije svakodnevnih obaveza.
Dobro usvojena vještina samoupravljanja doprinosi odgovornom odnosu prema sebi, što utiče i na odgovornost prema drugima.
Pozitivni ishodi procesa samoupravljanja su mnogobrojni. Jedna od vještna koja se uporedo razvija jeste efikasno rješavanje problema i prepreka. Kada problem nije trenutno rješiv, koristimo se mehnizmima prevazilaženja, što sveukupno unaprjeđuje lični odnos prema datom problemu, ali i odnos sa drugim pojedincima u našem životu.
Od velike je važnosti osvijestiti i ohrabriti sposobnost samoupravljanja među djecom i adolescentima. Pravovremeno naučeni temelji odgovornosti povećavaju kasniji kvalitet života. U skladu sa tim, samoupravljanje se povećava svakim istupanjem i preuzetom odgovornošću za sopstvene odluke i aktivnosti. Pri odgovorno izvršenoj obavezi, jača osjećaj autonomije, samostalnosti. Samim tim, povećava se vjera u sopstvene sposobnosti,vjera u vlastitu vrijednost – posljedično tome i samopouzdanje.
Kontrola je naredni stub samoupravljanja. Ona podrazumijeva, kako kontrolu nad obavezama u svakodnevici, tako i kontrolu u okviru ispoljavanja emocija. Adolescenti i djeca se nerijetko nađu pod velikim pritiskom izazvanim događajima koje ne umiju adekvatno emocionalno procesuirati. Potrebno je početi od imenovanja emocije, prihvatanja da je tu, kako bi ona bila svjesno i kontrolisano ispoljena. Ovakva vrsta kontrole se povezuje i sa regulacijom trenutih impulsa, što sve na kraju dovodi do lakšeg dostizanja emocionalnog blagostanja.
Pojedinci koji rade na zadacima i obavezama koje su sami birali, obično se smatraju uspješnim u dostizanju elementa samoupravljanja. Obaveze koje su raspodijelili u toku dana su one u kojima vide smisao, pa možemo reći da je njihova intrinzična motivacija pri izvršavanju obaveza na visokom nivou.
Smanjen stres je usko povezan sa odgovornošću i autonomijom. Svjesnim izborom zadataka i željenom organizacijom dana, sužavamo prostor za stres. Sa druge strane, bilo koja nepredviđena i negativna okolnost se prihvata i modifikuje putem mehanizama prevazilaženja.
Samoupravljanje nije samostalan proces, već se nalazi u raznolikom spektru vještina koje učimo tokom razvoja – individualnim tempom i istovremeno sa mnoštvom drugih koje mu doprinose i grade ga. Samoupravljanje ne postoji bez samoregulacije, razvijene odgovornosti, ili intrinzične motivacije, a njihovi razvojni putevi se tokom odrastanja međusobno dopunjuju.