Međunarodni dan protiv zloupotrebe droga – 26.jun

26/06/2023

Ozbiljan problem savremenog društva jeste zloupotreba psihoaktivnih supstanci. Zloupotrebom se smatra svaka rizična, odnosno štetna upotreba psihoaktivnih supstanci (droge, alkohola, ljekova). Psihoaktivne supstance izazivaju mnoge probleme vezano za psihičko zdravlje čovjeka i ugrožavaju njegovo socijalno funkcionisanje. Brojne istraživačke studije definisale su faktore koji najčešće dovode do zloupotrebe psihoaktivnih supstanci a to su: biološki činioci (genetski, neurološki, idiosinkrazijski faktori, biološke osnove psihološkog funkcionisanja), psihološki faktori (nesigurnost, agresivnost, uznemirenost, usamljenost, napetost, manjak samokontrole, siromašne socijalne vještine), interpersonalni (funkcionisanje porodice, vršnjački odnosi), zatim socijalnu faktori (marginalne grupa kojima mladi pripadaju, grupe u kojima se zloupotrebljavaju psihoaktivne supstance, tolerantan odnos škole, vršnjaka i zajednice u odnosu na upotrebu psihoaktivnih supstanci, partnerski odnosi u kojima se zloupotrebljavaju psihoaktivne supstance).

Ono što je važno jeste uloga protektivnih faktora koje treba razvijati i njegovati kod mladih. Protektivni faktori čuvaju osobe, naročito mlade da postanu zavisnici, dok rizični faktori povećavaju vjerovatnoću da dođe do raznih poremećaja ponašanja, kao što je zloupotreba psihoaktivnih supstanci. Neki od protektivnih faktora su porodica (bliskost i ljubav u porodici, zdravi životni stilovi roditelja, posvećivanje pažnje i vremena djetetu, prenošenje pozitivnih stavova djeteta, dosljedna i topla porodična atmosfera), socijalno okruženje (otpornost na pritisak vršnjaka, svoj jasan stav, bliske veze u zajednici…).

Zloupotreba psihoaktivnih supstanci, uključujući droge, predstavlja ozbiljan socijalni, zdravstveni i sigurnosni problem širom svijeta. Ova tema je vrlo složena i ima razne aspekte, uključujući fizičke, psihičke, socijalne i ekonomske posljedice. Psihoaktivne supstance utiču na nervni sistem, mijenjajući percepciju, raspoloženje, svijest i ponašanje osobe. One se mogu koristiti u medicinske svrhe, kao što je liječenje određenih stanja, ali kada se koristi izvan medicinskih potreba ili se uzimaju na nedopuštene načine, mogu dovesti do zloupotrebe. Droge se obično klasifikuju u tri kategorije: ilegalne droge, legalne droge i ljekovi koji se zloupotrebljavaju. Primjeri ilegalnih droga uključuju kokain, heroin, metamfetamin, marihuanu i ecstasy. Legalne droge koje se zloupotrebljavaju mogu uključiti alkohol i nikotin, dok ljekovi koji se zloupotrebljavaju uključuju opoidne analgetike, sedative, stimulanse i benzodiazepine. Zloupotreba psihoaktivnih supstanci može imati ozbiljne zdravstvene posledice. Kratkoročni efekti koji se dešavaju kod korisnika mogu uključivati euforiju, povećanu energiju, dezorijentaciju, anksioznost, paranoju, poremećaj spavanja, gubitak apetita, promjenu raspoloženja i povećanu agresivnost. Dugoročna zloupotreba droge može dovesti do ozbiljnih problema kao što je zavisnost, tjelesna oštećenja, mentalnih poremećaja, kardiovaskularnih bolesti, oštećenja jetre, pluća i mozga te često vodi do društvenih i porodičnih problema.

Prevencija i tretman su ključni aspekti suočavanja sa problemom zloupotrebe psihoaktivnih supstanci. Prevencija uključuje informisanje i obrazovanje javnosti o rizicima i posljedicama zloupotrebe droga, promocija zdravih načina života kao i podršku razvoja alternativnih interesa i aktivnosti. Tretman može uključivati medicinku intervenciju, psihoterapiju, podršku zajednice, resocijalizaciju i rehabilitaciju zavisnika.

Zbog velikog problema sa zloupotrebom supstanci sa kojim se kao društvo globalno suočavamo, 26. jun je proglašen kao datum kada se obilježava dan borbe protiv zloupotrebe psihoaktivnih supstanci.

Ovaj članak je nastao kao proizvod projekta Programi podrške porodicama u krizi izazvanoj zloupotrebom psihoaktivnih supstanci, podržanom od strane Ministarstva rada i socijalnog staranja.

NVO CAZAS u sklopu ovog projekta obezbjeđuje besplatne usluge savjetovanja osobama koje konzumiraju droge i/ili alkohol, kao i ostalim članovima porodice koji su pogođeni zavisnošću od psihoaktivnih supstaci, i to putem organizovanja individualnih i grupnih savjetovanja. Sesije pružaju stručni radnici.

Ukoliko se vi lično suočavate sa problemom korišćenja droga i/ili alkohola, ili imate člana porodice koji koristi psihoaktivne supstance i potrebna vam je podrška, možete se javiti za razgovor sa stručnim licima, i to putem maila office@cazas.org ili na broj telefona 067 602 345.