Konzumacija psihoaktivnih supstanci kao uzrok nastanka kriznih situacija

09/09/2022

Pod kriznim situacijama podrazumijevaju se sve one radnje koje se preduzimaju da se naruši fizički i psihički identitet i integritet lica, što za direktnu posljedicu ima negativan uticaj po zdravlje i sigurnost tog ili tih lica.
Najčešće krizne situacije koje zahtijevaju vještine kriznog komuniciranja od strane stručnih lica odnose se na različite oblike nasilja (prije svega na nasilje nad i od strane lica koja su korsinici psihoaktivnih supstanci), potom samo konzumiranje psihoaktivnih supstanci, koje sa sobom može donijeti različite nepredviđene i krizne situacije, kao i situacija, tj. pojava koja se odnosi na sindrom profesionalnog sagorijevanja (sindrom burnout-a).
Brojni faktori mogu uticati na pojavu kriznih situacija. Neki od njih su: korišćenje psihoaktivnih supstanci, pojava nasilja u porodici, agresije od strane korisnika (koje je često usmjereno prema pružaocima usluga), kao i sindrom sagorijevanja i drugi faktori.

Prve promjene kod osoba koje koriste psihoaktivne supstance se javljaju na socijalnom planu. Oni polako mijenjaju svoje društvo i sve više se druže sa osobama sličnim sebi, sa kojima mogu da budu otvoreni, razmjenjuju drogu ili je nesmetano uzimaju. Prestaju da se druže sa onima koji ne konzumiraju droge i u njihovom društvu se sve lošije snalaze. Zapostavljaju svoje obaveze prema učenju ili poslu, često pozajmljuju novac ili lažu, čak i kradu novac iz kuće. Kasnije kada im treba sve više i više novca nerijetko preprodaju drogu, bave se krađama, ulaze u kriminal i sl.

Rizično ponašanje usljed uzimanja psihoaktivnih supstanci zahtijeva potpuno drugačiji pristup i komunikaciju od one uobičajene. To je najviše iz razloga što ona prouzrokuju gore pomenute situacije, a koje osobu, prije ili kasnije, dovode do neke situacije krize, bilo da je to u porodici, sa prijateljima, na poslu itd.

Može se sa sigurnošću reći da bolest zavisnosti nije sticaj isključivo individualnih nesrećnih okolnosti. Ona nastaje, razvija se i liječi se kroz interakciju brojnih činilaca koji bi se mogli svesti na četiri osnovna: psihoaktivna supstanca, ličnost, porodica i društvo. Brojna istraživanja su pokazala da ne postoji specifična psihička struktura ličnosti koja bi predstavljala predispoziciju za bolest zavisnosti. Ipak, među zavisnicima češće se susreću oni koji su prije bolesti bili ili upadljivo povučeni, pasivni, uplašeni ili oni izuzetno buntovni, agresivni. Moglo bi se reći da je njihova zajednička karakteristika psihička nezrelost. Većina stručnjaka iz oblasti psihologije i psihijatrije ce se složiti da savremeno doba predstavlja do sada najveći izazov očuvanju čovjekovog identiteta i da je to područje vrlo problematično, da su poremećaji identiteta sve češći i sve masovniji, naročito kod mladih ljudi gdje je ponekad teško razlikovati krizu identiteta (koja nije bolesno stanje već često dio razvoja ličnosti) od poremećaja u ovoj sferi. Brojne krizne situacije mogu nastati uslijed konzumiranja psihoaktivnih supstanci, poput agresivnosti korisnika prema drugim osobama ili pružaocu usluge, vršnjačkog nasilja, do nasilja u porodici i njene disfunkcionalnosti.

Ovaj članak je nastao kao proizvod projekta Podrška porodicama u krizi uzrokovanoj štetnom upotrebom alkohola i psihoaktivnih supstanci, podržanom od strane Ministarstva rada i socijalnog staranja.

NVO CAZAS u sklopu ovog projekta obezbjeđuje usluge savjetovanja osobama koje konzumiraju droge i alkohol, kao i ostalim članovima porodice koje su pogođene zavisnošću od psihoaktivnih supstaci, i to putem organizovanja individualnih i grupnih savjetovanja. Sesije pružaju stručni radnici.

Ukoliko se vi lično suočavate sa problemom korišćenja droga i alkohola, ili imate člana porodice koji koristi psihoaktivne supstance i potrebna vam je podrška, možete se javiti za razgovor sa stručnim licima, i to putem maila office@cazas.org ili na broj telefona 067 602 345.