Covid 19 imunizacija

U vrijeme pandemije Covid-19 virusa, uz pregršt informacija koje su dostupne online, građani se nalaze u situaciji oprečnih stavova koji se plasiraju, raznih objava, lažnih vijesti, što je sveukupno stvorilo konfuziju oko vakcinacije. Stoga je cilj ovog članka da ponudi provjerene i relevantne informacije na ovu temu svim zainteresovanim građanima, i da razbije mitove koji […]

U vrijeme pandemije Covid-19 virusa, uz pregršt informacija koje su dostupne online, građani se nalaze u situaciji oprečnih stavova koji se plasiraju, raznih objava, lažnih vijesti, što je sveukupno stvorilo konfuziju oko vakcinacije.

Stoga je cilj ovog članka da ponudi provjerene i relevantne informacije na ovu temu svim zainteresovanim građanima, i da razbije mitove koji se vezeju za vakcinaciju generalno, ali i za vakcinaciju određenih vulnerabilnih grupa stanovništva.

Opšte informacije o vakcinaciji

Ono što je na početku važno naglasiti, jeste da imunizacija protiv SARS-CoV-2, pogotovo kada se radi o novijim sojevima (alfa soj, delta soj, omikron soj), prije svega ima značaj u zaštiti od teških formi bolesti, i od smrti uslijed komplikacija od bolesti.

Dakle, zaštita koju vakcina pruža od dobijanja bolesti je veoma mala, ali, sa druge strane, to što ona štiti od smrtnih ishoda predstavlja zaista veliku stvar. Vakcinacijom protiv SARS-CoV-2 virusa obezbjeđuje se zaštita od dobijanja teške forme bolesti, smanjuje se rizik od bolničkog liječenja i smrtnih ishoda. Takođe, vakcinacija, uz ostale preventivne mjere ima pravi značaj.

To znači da se prije vakcinacije treba pridržavati propisanih mjera (nošenje maske, držanje distance, izbjegavanje gužvi), u toku vakcinacije, dok se čeka druga ili treća doza vakcine, koje se raspoređuju u vremenskim razmacima, treba takođe paziti na pomenute mjere.

Ono što je sa epidemiološke tačke značajno, jeste pridržavanje ovih mjera i nakon vakcinacije, s obzirom da se SARS-CoV-2 grupa virusa, kao respiratorna grupa virusa, primarno prenosi kapljičnim putem. Stoga je i nošenje maske potrebno stalno praktikovati, kao i održavanje distance.

Da li je potrebno primiti svaku dozu vakcine?

Većina vakcina se daje u dvije doze, kao što je to slučaj i sa aktuelnom imunizacijom protiv Covid 19 virusa. Ono što je primijećeno jeste da je nakon nekog vremena, tj. protekom 6 mjeseci od primanja vakcine, došlo do opadanja zaštite kod vakcinisanih, uključujući opadanje T ćelija, antitijela, i pojavila se stoga potreba da se zbog toga daju dodatne doze vakcine. To se odnosi na treću dozu vakcine, koja se, u zavisnosti od vremena kada je primljena druga doza, preporučuje 3 do 6 mjeseci nakon primljene druge doze vakcine.

Imunizacija trećom dozom vakcine je neophodna iz razloga što je kod osoba koje su dva puta vakcinisane i nisu do sada obolijevale, sposobnost neutralizacije njihovih antitijela je vrlo skromna i vrlo organičena, i preporuka svih relevantnih institucija u svijetu koje se bave imunizacijom jeste da se treća doza dobije u najkraćem mogućem preporučenom razdoblju, jer se očekuje da će ona moći da podigne sposobnost imunoloških ćelija da se odupre ovom virusu, prije svega u pogledu zaštite od teških formi bolesti.

Tako da je svaka doza vakcine, preporučena kalendarom vakcinacije, izuzetno važna i ne smije se preskakati.

Vrste vakcine

U situaciji aktuelnog virusa, svjedočimo pojavi više vrsta vakcina. Ono što je bitno naglasiti, jeste da je sa aspekta bezbijednosti, svaka vakcina sigurna. Odnosno, svaka vakcina je visoko bezbjedna i vjerovatnoća razvijanja neželjenih posledica je vrlo mala.

Sa aspekta djelotvornosti vakcine, pokazalo se da su iRNK vakcine, a to su vakcine proizvođača Pfizer i proizvođača Moderna, najdjelotvornije i sa najvećim stepenom zaštite. Nakon njih spadaju vektorske vakcine, u koju grupu spadaju Astra Zeneca vakcina, vakcina Jonson&Jonson, i vakcina ruskog proizvođača Sputnjik V. Namanji nivo zaštite pružaju inaktivisane vakcine, osnosno vakcine kineskih proizvođača kao što su Sinopfarm i Sinovac.
Dakle, u pogledu bezbijednosti nema razlike, dok u pogledu učinkovitosti i djelotvornosti razlika postoji.

Naravno, i nakon potpune vakcinacije, važno je i dalje pridržavati se propisanih mjera kako bi se smanjila vjerovatnoća dobijanja zaraze. Kao što je prethodno naglašeno, vakcine ne mogu štititi od dobijanja virusa, ali mogu značajno smanjiti simptome bolesti i pogoršanje kliničke slike.

Starosna granica za primanje vakcina

Prema najnovijim preporukama SZO, najniži uzrast kada se može dati vakcina protiv Covid-a je 5 godina. Za djecu od 5 do 11 godina se daje posebna formulacija vakcine koja sadrži tri puta manju formulaciju aktivne supstance u odnosu na odrasle. Gornja granica za primanje vakcine ne postoji.

Vakcinacija za osobe koje koriste droge i osoba sa hroničnim bolestima

Sa epidemiološke tačke gledišta, za osobe koje koriste droge važe opšta pravila koja važe i za ostalu populaciju. Stoga, vakcinacija je preporučena i nema nikakvih prepreka za istu. Individualni slučajevi se mogu razmatrati sa ljekarom, u slučaju da osoba ima neku akutnu bolest, neko febrilno stanje, povišenu tjelesnu temperaturu.

S obzirom da osobe koje koriste psihoaktivne supstance i zbog svog psihosocijalnog statusa mogu biti u većem riziku da dobiju teške oblike bolesti, generalno gledano sa epidemiološkog stanovišta se vakcinacija snažno preporučuje.

Osobe sa hroničnim bolestima koje se prenose putem krvi, kao što su HIV i Hepatitis takođe mogu biti vakcinisane. Čak se osobe sa HIV-om izdvajaju kao prioritetna grupa koja treba biti vakcinisana. S obzirom na stanje u koje se može nalaziti pacijent, opet je preporučen individualni pristup oko određivanja kada i koju vrstu vakcine primiti. Takođe, ukoliko osobi treba uvesti neku vrstu terapije, ili je osoba u programu terapije, ljekar će odlučiti kada se može uvesti i vakcina.

Takođe, osobe koje su na supstitucionoj terapiji buprenorfinom i metadonom se mogu vakcinisati, sa tim da ljekar psihijatar može biti uključen oko određivanja vreemnskog perioda kada se može uključiti vakcina, ali generalno gledano, za vakcinaciju ne postoje bilo kakve prepreke.

Tekst je produkt #SOSprojekta