LGBT leksikon – manje poznati pojmovi

Spektar seksualnih i rodnih identiteta raste iz dana u dan. Ako se osvrnemo na prošla vremena, ljudi su se dijelili na muškarce i žene, a homoseksualnost se smatrala bolešću. Ne samo da to danas nije slučaj već prepoznajemo veliki broj različitih tipova seksualno i rodno varijantnih osoba. Ipak, većina ovih pojmova je poznata naučnoj i […]

Spektar seksualnih i rodnih identiteta raste iz dana u dan. Ako se osvrnemo na prošla vremena, ljudi su se dijelili na muškarce i žene, a homoseksualnost se smatrala bolešću. Ne samo da to danas nije slučaj već prepoznajemo veliki broj različitih tipova seksualno i rodno varijantnih osoba. Ipak, većina ovih pojmova je poznata naučnoj i LGBTQ+ zajednici dok opšta populacija barata značajno užim spektrom informacija i znanja. Ovo doprinosi usporavanju procesa prevazilaženja predrasuda i smanjenja diskriminacije prema pripadnicima LGBTQ+ zajednice.
Pojmovi poput homoseksualnosti, biseksualnosti i transrodnosti su uglavnom poznati širim masama. Ovdje ćemo ponuditi objašnjenja nekih manje poznatih termina koji se koriste za označavanje različitosti u domenu rodnih identiteta i seksualne orijentacije.

Aloseksualnost* – seksualna privlačnost prema drugim ljudima

Androgene osobe – osobe koje se osjećaju i kao muškarac i kao žena ili kao nešto između

Autoseksualnost – seksualna privlačnost prema samom sebi

Arodne osobe – osobe koje se ne identifikuju ni sa jednim rodom

Bi-radoznale osobe (Bicurious) – osobe koje se ovako identifikuju nemaju jasnu predstavu o sopstvenoj seksualnoj orijentaciji ali osjećaju određenu dozu seksualne ili romantične privlačnosti prema osobama istog roda

Cisrodne osobe – osobe koje se rodno identikuju sa polom koji im je dodijeljen na rođenju

Demiseksualna osoba – osoba koja osjeća seksualni afinitet samo prema osobama sa kojima je u jakoj emotivnoj vezi

Drag king/queen – osobe koje za potrebe kulturnog performansa oblače garderobu karakterističnu za suprotnu rodnu ulogu (obično je to oblačenje prenaglašeno)

Heteroseksualnost – privlačnost prema osobama sa različitim rodnim identitetom od sopstvenog

Homoseksualnost – – privlačnost prema osobama sa istim rodnim identitetom kao sopstvenim

Interseksualne osobe – osobe koje imaju primarne i sekundarne polne karakteristike oba pola ili polno-neodređene polne karakteristike

LGBT saveznik/a (Ally) – ovaj termin označava sve osobe koje se bore protiv heteroseksizma, monoseksizma, opresije nad trans osobama i na taj način se zalažu za socijalnu pravdu

Krosdres osobe – osobe čiji se rodni identitet podudara sa polom dodijeljenim po rođenju, a koji se povremeno kroz oblačenje izražavaju suprotno društvenim očekivanjima (npr. Žene koje se oblače kao muškarci iako sebe smatraju ženama)

Monoseksualnost – privlačnost prema ljudima samo jednog roda

Multiseksualnost – kišobran termin koji označava privlačnost prema ljudima različitih rodova; uključuje biseksualnost, poliseksualnost, spektraseksualnost i omniseksualnost

Omniseksualnost – seksualna privlačnost prema osobama svih rodnih identiteta

Panseksualnost – razlikuje se od omniseksualnosti po tome što osoba uopšte ne primjećuje rod drugih ljudi odnosno ne obraća pažnju na njega

Poliseksualne osobe – osobe koje osjećaju privlačnost prema osobama različitih, ali ne svih, rodnih identiteta; sinonim: spektraseksualnost

Polirodne osobe – osobe koje imaju više od jednog rodnog identita

Rodno fluidne osobe – osoba čiji se rodni identitet mijenja u zavisnosti od samog doživljaja te osobe što znači da se nekad mogu osjećati kao muškarac, nekad kao žena ili nešto sasvim treće

Rodno nebinarne osobe – osobe koje svoj rod ne definišu kroz dijadu muško-žensko

Skolioseksualnost – privlačnost ka osobama koji pripadaju isključivo nebinarnom spektru rodnih identiteta

Sapioseksualnost – privlačnost prema ljudima koji su izuzetno inteligentni

Trans/transrodne osobe – ovaj kišobran pojam obuhvata sve osobe koje se rodno ne identifikuju sa očekivanim rodnim ulogama koje su u skladu sa polom koji im je dodijeljen na rođenju, te tako obuhvata i nebinarne, rodno fluidne i mnoge druge rodne identitete

Ova objašnjenja olakšavaju zabunu prilikom korišćenja navedenih pojmova. Važno je imati na umu da rodna identifikacija i seksualna orijentacija nisu nešto što se može spoznati golim oko. Zato je veoma važno pitati sagovornika o tome, kako ne bi koristili pogrešne termine i na taj način ga uvrijedili.

Izvori:

https://www.healthline.com/health/different-genders#a-d
https://www.medicalnewstoday.com/articles/mental-health-for-transgender-men#unique-challenges
Bukvar identiteta – priručnik bySpektra i Trag fondacija

Ovaj članak je nastao kao dio kampanje u okviru projekta “Zona jednakosti” koji je podržan o strane Ministarstva za ljudska prava.