Riječ više o hepatitisu C
S ciljem da se podstakne prevencija, omogući edukacija i bolje razumijevanje hepatitisa kao velikog zdravstvenog problema, obilježava se Svetski dan borbe protiv hepatitisa. Danas ćemo reći nešto više o hepatitisu C.
Hepatitis C je virusno oboljenje koje napada jetru. Razlikujemo dva oblika, akutni I hronični. Akutni hepatitis se odnosi na prvih 6 mjeseci virusa u organizmu i u 70 do 80% slučajeva, on i nakon tog vremena ostaje tu i tada infekcija postaje hronična.
Hronična infekcija hepatitisom C moze da dovede do oštećenja jetre, a nakon toga i do ciroze i raka jetre.
Ne zna se tacan broj ljudi koji pate od ovog oboljenja, ali se računa da ih u svijetu ima oko 70 miliona i da svake godine oboli jos oko 1.8 miliona. Hepatits C jos nazivaju i ,,tihi ubica,, jer su njegovi simptomi slabo vidljivi.
Prema podacima SZO cak 80% oboljelih ne zna da je zaraženo, što onemogućava pravovremeni tretman.
Simptomi
Simptomi akutnog hepatitisa kod većine oboljelih ne postoje, a kod onih kod kojih se pojave manifestuju se kao smanjen apetit, iznemoglost, blaga groznica, bol u stomaku.
Kod hroničnog hepatitisa se simptomi rijetko javljaju, a pojavljuju se tek sa značajnim oštećenjem jetre. Simptomi hroničnog hepatitisa su iscrpljenost, gubitak težine, glavobolja, bol u stomaku, depresija, bol u mišićima i zglobovima.
Obzirom da se ovi simptomi javljaju i kod drugih bolesti, najsigurniji način da se potvrdi prisutnost virusa u organizmu je test krvi, a moze da si uradi i biopsija jetre da bi se odredio stepen oštećenja jetre.
Načini prenosa infekcije
Jedini nacin da se prenese ovaj virus je putem krvi. Zato u rizičnu grupu spadaju zavisnici od droga koji se injektiraju, odnosno koriste iste igle, osobe koje su primile transfuziju krvi prije 1994. godine, osobe koje imaju tetovaže ili pirsinge, osobe koje su na kontinuiranoj dijalizi.
Hepatitis C takođe može da se prenese i sa majke na novorodjenče a rjeđe i polnim odnosom. Kod nas u Crnoj Gori se racuna da 52% intravenskih korisnika droge ima hepatitis C.
Liječenje
Još uvijek ne postoji vakcina za ovu bolest i ona se ne može trajno ukloniti iz organizma, ali se moze spriječiti pogoršanje bolesti. Liječenje je individualno i zavisi od stanja oboljelog, ali se najčešće koristi kombinacija dva lijeka pegilovanog interferona i ribavarina.
Tretman za genotip 1 traje 48 nedelja, a za genotipe 2 i 3 traje 24 nedelje.
Terapija je teška i pacijent se prati tokom cijelog tretmana, jer se nuspojave javljaju kod 80% pacijenata, a neke od njih su problemi sa koncetracijom, gubitak kose, depresija, itd. Zbog toga je neophodno prije svakog tretmana uraditi analizu krvi, jer ukoliko se ispostavi da pacijent teško podnosi tretman,on se privremeno ili za stalno prekida.
Ipak, ovo je za sada najbolji način borbe protiv ove bolesti i kod genotipa 1 ima uspješnost od 40 do 50% , dok je kod genotipa 2 i 3 uspješnost veća od 80%. Uspješnost terapije se provjerava 6 mjeseci poslije završetka tretmana testovima, jer postoji mogucnost da se virus ponovo pojavi posle završetka tretmana i to se dešava u 25 do 30% slučajeva.
Osim tretmana ljekovima takođe je bitna i zdrava ishrana, fizička aktivnost kao i izbjegavanje korišćenja alkohola i duvana.
Prevencija
Najbolji način prevencije za osobe koje injektiraju droge je korištenje sterilnog materijala, koji se besplatno može dobiti u Drop in centrima. Sem toga, ovdje zavisnici mogu dobiti stručnu pomoć i podršku.
Takođe, poželjno je ne dijeliti četkicu za zube, brijače i druga sredstva za ličnu higijenu, jer se u njima može naći krv u tragovima, koja možda nije vidljiva golim okom. Prilikom tetoviranja mora se voditi računa da se instrumenti za tetoviranje ne koriste za više osoba kao i da tatoo majstor nosi rukavice za jednokratnu upotrebu.
Koliki je broj zaraženih u Crnoj Gori teško je reći, jer su simptomi često neprimjetni i ljudi se zbog toga ne testiraju, ali prema nekim prognozama računa se da ih ima oko 6000, od čega njih 4500 uopšte i ne zna da ima hepatitis C.
Stoga je najbolji način prevencije blagovremeno testiranje osoba koje su u povećanom riziku od dobijanja ove infekcije.
Testiranje je besplatno i povjerljivo i moze se uraditi u domovima zdravlja. Liječenje hepatitisa C je veoma skupo iznosi od 1 500 do 2 000 eura mjesečno, zavisno od genotipa. Međutim, u Crnoj Gori sve troškove liječenja pokriva država.
Vladimir Brajović