Magnetna rezonanca

U Crnoj Gori MRI se radi na predlog ljekara specijaliste, uz put izabranog ljekara i saglasnost konzilijuma ljekara.

Magnetna rezonanca je neinvazivna i precizna dijagnostička metoda, koja daje konkretnu sliku o zdravlju pojedinih organa, organskih sistema, ali i o stanju čitavog organizma. Bezbolna je i potpuno neškodljiva za pacijente, pa se pregled može ponavljati više puta. Na osnovu rezultata određuje se dalji tok liječenja i najefikasnija terapiji.

Na kom principu rade aparati za MR?

MR uređaji snimaju signale koji potiču iz jezgara vodonika(protona) koje se nalaze u molekulama ljudskog tela koje je postavljeno u snažno, homogeno magnetno polje. Magnetno polje se označava jedinicom tesla (T).
Postoje dva osnovna tipa aparata za magnetnu rezonancu. Otvoreni koriste permanentne magnete, a zatvoreni se služe magnetnim poljem koje se uspostavlja električnom energijom. Zatvoreni aparati su jačeg polja, uglavnom od 0,5 do 3 T (Tesla) i na njima pregledi traju kraće. U našoj zemlji, standardni su aparati od 1,5 T (posebno korisni za pregled grudnog koša, abdomena,male karlice…).

Kako se dijele uređaji za MR?

Prema jačini magnetnog polja uređaji za MR snimanje se dijele na:
• uređaje niske jačine polja – do 0.5 T
• uređaje srednje jačine polja – 0.5 T do 1 T
• uređaje visoke jačine polja – 1 T i više (1.5 T, 2 T, 3 T, 7 T, …)

Kako izgleda pregled?

Magnetna rezonanca je metoda bez jonizujućeg zračenja, bezbolna je i neškodljiva, mada ponekad i blago neugodna. Naime, mnogim ljudima koji se izlože ovom pregledu može da smeta jak pulsirajući zvuk, koji jeste neprijatan, ali je ipak podnošljiv. Problem može da predstavlja i sama dužina pregleda, najčešće oko 15-45 minuta, tokom kojih pacijent praktično mora da bude potpuno nepomičan.
Aparati su u Crnoj Gori većinom poluotvoreni, pa je samim tim osećaj zatvorenog prostora sveden na manju meru, a osoblje je dužno da pacijenta pripremi i objasni vam sve što je potrebno u vezi samog pregleda.
U cilju precizne dijagnostike ponekad je neophodno primijeniti paramagnetno kontrastno sredstvo (Gadolinijum), čiji je potencijal da izazove alergijsku reakciju praktično zanemarljiv. Procjenu kada se primjenjuje paramagnetni kontrast vrši ordinirajući ljekar-radiolog.

MRI snimanje kod posebnih grupacija?

Posebna briga je potrebna kod trudnica, jer, iako nije dokazano štetno djelovanje samog MR snimanja, kontrast koji sadrži metal gadolinijum prolazi kroz placentu u plod i postoji sumnja da ga može oštetiti. Stoga žene kod kojih postoji mogućnost trudnoće trebaju to napomenuti prije snimanja.
Dojenje nije kontraindikacija za pregled MR-om, ali ukoliko se koristi kontrast, savetuje se stopiranje dojenja u naredna 24h.

Bitna napomena za snimanje!

U prostoriju sa aparatom se ne smiju unositi predmeti od magnetnog materijala. Uz to, u aparat ne smiju “ući” ni baš svi ljudi. Pacijenti sa pejsmejkorom, metalnim stranim tijelima u blizini velikih krvnih sudova, oka i u glavi, zatim pacijenti sa operisanim moždanim aneurizmama pomoću starog tipa metalnih štipaljki, kao i pacijenti sa nekim vještačkim zaliscima srca i pumpama, kako insulinskim tako i onima za kontrolu bolova, ne mogu ući u magnet.
Naime, upravo je ekspanzija aparata za magnetnu rezonancu u modernoj medicini “natjerala” proizvođače raznih implantata, pumpi i pomagala, koji se “ugrađuju” u pacijente, da prestanu da koriste metal. Danas se takve štipaljke, zavrtnji, ploče, šipke, endoproteze, vještački zalisci i dr, izrađuju od materijala koji može biti bez posljedica izložen MRI aparatu, ali poneki od njih ipak uzrokuju artefakte koji smanjuju kvalitet dobijenih snimaka.
Zubni implanti i plombe ne predstavljaju kontraindikaciju za ovaj vid pregled!
Magnetna rezonanca daje izuzetno precizne analize mekotkivnih struktura kao što su mozak, kičmena moždina, organi stomaka, male karlice, pluća, koje ranije nisu bile pristupačne, kao i realan anatomski prikaz određene regije i lokalizaciju lezije, odnosno žarišta u njoj.

Magnetna rezonanca u dijagnozi bolova u vratu i leđima

Kod bolova u vratu i leđima, MRI je nezamenljiva dijagnostička metoda!
Jako dobro se vide:
• anomalije kičmenog stuba
• povrede kičmenog stuba
• zapaljenski procesi na pršljenovima i kičmenoj moždini
• diskus hernija (izletanje kičmenih pršljenova iz svog ležišta)
• tumori pršljenova, nerava i kičmene moždine
• bolesti koje zahvataju koštanu srž
• ciste (arahnoidne, perineuralne, dermoidne, ciste međupršljenskih zglobova).

Magnetna rezonanca u dijagnozi glavobolja

MRI pregled, ma koliko bio kvalitetan, nije koristan u dijagnozi primarnih glavobolja (tenziona glavobolja, migrena, Cluster glavobolja).
Razlog je jednostavan – ove glavobolje su oboljenja sama za sebe i nisu uzrokovane tumorima, oštećenjima i anomalijama unutrašnjih struktura i tkiva, kakve MRI aparat inače izvanredno otkriva. Izuzetak je migrenozni infarkt – komplikovana migrena praćena možadnim infarktom.
S druge strane, magnetna rezonanca je nezamenljivo sredstvo za dijagnostiku sekundarnih glavobolja, tačnije oboljenja koja ih izazivaju. Uzroci sekundarnih glavobolja su, dakle, druga, ponekad ozbiljna oboljenja, oštećenja ili tumori.
MRI pregledom se mogu dijagnostikovati i glavobolje nastale kontaktom krvnih sudova sa kranijalnim nervima. Najčešće je to slučaj kod neuralgija petog moždanog živca (trigeminalna neuralgija).

MR dojki

MR dojki se preporučuju samo kod žena sa visokim rizikom obolevanja, a ne kao preventivna dijagnostička metoda.

MR abdomena

Za razliku od CT-a nema zračenja (posebno značajno kod mlađih ljudi, trudnica,određenih bolesnika) i poseduje odličnu kontrasnu rezoluciju određenih tkivnih oštećenja, tumora i sl.posebno je bitno što se ovom metodom ti procesi mogu videti u fazi kada su malih dimenzija, te ih druge dijagnostičke procedure( Uz, CT) ne mogu prepoznati.

MR male karlice

Prikazuje stanje rektuma,rektosigmoidnog dela kolona,vagine,uterusa, jajnika,jajovoda, mokraćne bešike,prostate, sjemenih vezikula,regionalnih limfnih čvorova.

MR zglobova,kostiju, mišića,mišićno-tetivnih struktura i mekih tkiva

Metoda je precizna i za sada, iznad svih dijagnostičkih metoda, posebno za prikaz ligamenata unutar zglobova.
MRCP
Ovim pregledom se prikazuje žučna kesa, žučni putevi i uspešno zamenjuje klasičan, invazivni pregled ERCP. Dobija se precizan uvid u stanje žučne kese i žučnih puteva, te se uspešno detektuje postojanje kalkulusa i dr. oštećenja veličine do 3 mm.

MR spektroskopija – je metoda koja kombinuje najsavremenija saznanja iz fizike magnetne rezonance i humane biohemije, da bi na osnovu spektra najvažnijih metabolita u ciljanom organu (mozgu) omogućila precizniju diferencijaciju patoloških promjena (staging tumora, razlikovanje ishemijskih ili demijelinacionih od tumorskih lezija, otkrivanje patoloških promjena koje nisu morfološki vidljive, a posljedica su metaboličkih poremećaja itd).

MR tomogragija – obavlja se pregled tijela bez rendgenskog zračenja. Prilikom pregleda se pomoću snažnih magnetskih polja proizvode kratkotrajni radiotalasi. Signali koji se pritom primaju iz tela, obrađuju se pomoću računara. MR tomografija je vrlo pouzdana i tačna metoda, iako konačne dijagnoze nisu moguće u svakom slučaju.

U Crnoj Gori MRI se radi na predlog ljekara specijaliste, uz put izabranog ljekara i saglasnost konzilijuma ljekara.

Process je takav da se nma prijedlog ljekara specijaliste izdaje uput za rendgen. Ukoliko je potrebno nakon toga se uz istu procedure radi skener. Ukoliko ljekar specijalista predloži da je osim pomenuta dva snimka potrebno raditi i magnetnu rezonancu, potrebna je saglasnost konzilijuma.
Uz uput izabranog ljekara za konzilijum za magnetnu rezonancu pacijenti se javljaju na odjeljenje radiologije. Konzilijum zasijeda srijedom od 8h.

dr Mišo Pejković